สำหรับตำนานของ ถ้ำขุนน้ำนางนอน ในตำนานนี้จะมีการพูดถึงสถานที่ต่างๆบริเวณพื้นที่ใกล้เคียงกับถ้ำขุนน้ำนางนอนไม่ว่าจะเป็นหนองตานาหรือแม้แต่น้องระกาและยังมีถ้ำทรายทองรวมถึงพระธาตุจอมนาคซึ่งเป็นตำนานที่มีการเกี่ยวโยงซึ่งกันและกันจนเกิดเป็นตำนานของแต่ละสถานที่แห่งนี้
สำหรับตำนานที่พูดถึงกันในครั้งนี้นั้นเป็นการพูดถึงว่าทำไมสถานที่ต่างๆจึงเกิดขึ้นและทำไมชาวบ้านถึงพากันเรียกชื่อสถานที่ต่างๆด้วยชื่อแบบนี้ซึ่งเราจะมาดูกันว่าเหตุผลที่ชาวบ้านต้องมีการเรียกชื่อแบบนี้นั้นมีตำนานว่าอย่างไรกันบ้าง
โดยตำนานมีการพูดถึงพญานาคตัวหนึ่งซึ่งพญานาคตัวดังกล่าวนั้นมีลูกสาวอยู่ตัวหนึ่งและลูกสาวของเขานั้นได้ถูกพญาครุฑลักพาตัวไปเขาจึงได้ออกด้านนอกติดตามหาลูกสาวของเขาด้วยความรักหลังจากหามาเป็นระยะเวลานานจนในที่สุดเขาก็มาพบลูกสาวของเขานั้นนอนหมดสติอยู่ตรงบริเวณที่เรียกว่าต้นน้ำซึ่งพญานาคตนนั้นก็ได้มีการเจรจาตกลงกับพญาครุฑเพื่อทำการแลกเปลี่ยนนำลูกสาวกลับไป
โดยพญาครุฑนั้นได้มีการตั้งข้อแลกเปลี่ยนว่าพญานาคจะต้องมีการนำทองคำมาแลกกับตัวลูกสาวของเขาซึ่งพญานาคนั้นก็ได้มีการนำทองคำมาจากกันของพญานาคนำมาแลกตัวและเขาก็ได้ลูกสาวของเขากลับไปยังท่านในที่สุดนั่นเอง ซึ่งสถานที่ต่างๆไม่ว่าจะเป็นสถานที่ที่พญานาคพบตัวลูกสาวหรือสถานที่ในการขนทองคำมาให้และสถานที่ในการจัดเก็บทองคำต่างๆนั้นชาวบ้านผ่านก็ได้มีการตั้งชื่อสถานที่ต่างๆเหล่านั้นเอาไว้
ยกตัวอย่างเช่นที่ตำนานบอกว่าจุดที่พญานาคเจอลูกสาวนั้นเป็นจุดที่เป็นต้นน้ำซึ่งจุดนี้เองชาวบ้านได้มีการเรียกชื่อจุดนี้ว่าขุนน้ำนางนอน ในช่วงที่พญานาคได้ดำลงไปในถ้ำบาดาลเพื่อนำทองคำขึ้นมานั้นตรงบริเวณนี้ตำนานเรียกจุดนี้ว่าหนองตานาค และยังมีสถานที่ที่พญานาคนำทองคำเอามาให้กับพญาครุฑนั้นต้องจุดนี้ชาวบ้านเรียกกันว่าหนองระกา หรือไม่ก็เป็นจุดที่พญาครุฑเอาทองคำไปซ่อนเอาไว้ซึ่งตรงนั้นเรียกว่าถ้ำทรายทอง
และท้ายที่สุดแล้วยังมีสถานที่ที่พญานาคนั้นได้มีการสร้างเจดีย์เอาไว้ซึ่งเจดีย์ดังกล่าวนั้นพญานาคต้องการสร้างให้เป็นอนุสรณ์สถานให้กับตนเองและลูกสาวโดยชาวบ้านก็ได้มีการทราบถึงตำนานการสร้างเจดีย์แห่งนี้จึงมีการเรียกเจดีย์แห่งนี้ว่าพระธาตุจอมนาคนั้นเอง
และสถานที่ตามตำนานที่มีการพูดถึงนั้นปัจจุบันก็ยังคงมีอยู่ซึ่งเราสามารถเดินทางไปท่องเที่ยวตามสถานที่ต่างๆนี้ได้
สนับสนุนเรื่องราวโดย ufabet ฝาก-ถอน ออโต้