ประเพณีและวัฒนธรรมการศพของคนอียิปต์โบราณเป็นหนึ่งในวัฒนธรรมที่มีความซับซ้อนและละเอียดลออที่สุดในประวัติศาสตร์โลก พวกเขามีความเชื่อในชีวิตหลังความตายอย่างแรงกล้า
โดยการเตรียมการศพเป็นส่วนสำคัญที่จะนำพาผู้ตายไปสู่ชีวิตนิรันดร์หลังจากความตาย กระบวนการต่าง ๆ เหล่านี้มีรากฐานจากความเชื่อทางศาสนาและวิทยาการที่พัฒนาอย่างละเอียด
- ความเชื่อเรื่องชีวิตหลังความตาย
คนอียิปต์โบราณเชื่อว่ามนุษย์มีส่วนประกอบสำคัญคือร่างกาย จิตวิญญาณ (Ba) และจิตใจ (Ka) โดยเมื่อมนุษย์ตาย จิตวิญญาณและจิตใจจะออกจากร่าง แต่ร่างกายยังมีความสำคัญต่อการฟื้นคืนชีพในชีวิตหลังความตาย
ดังนั้น ร่างกายของผู้ตายจำเป็นต้องถูกอนุรักษ์ให้สมบูรณ์ที่สุดผ่านกระบวนการ **มัมมี่** (mummification) ซึ่งเป็นการดองและพันศพด้วยผ้า เพื่อให้มั่นใจว่าผู้ตายจะสามารถฟื้นคืนชีพในชีวิตหลังความตายได้
- กระบวนการทำมัมมี่
กระบวนการทำมัมมี่ใช้เวลาหลายสัปดาห์ โดยเริ่มจากการนำอวัยวะภายในออก ยกเว้นหัวใจซึ่งเป็นศูนย์กลางของการดำรงชีวิตและคุณธรรม อวัยวะภายในที่ถูกนำออกมาจะถูกบรรจุในภาชนะที่เรียกว่า **คาโนพิกจาร์** (Canopic Jar)
หลังจากนั้น ร่างกายจะถูกล้างด้วยน้ำและน้ำมันพิเศษ เพื่อทำความสะอาดและป้องกันการเน่าเปื่อย ต่อมาจะนำร่างกายไปฝังในเกลือธรรมชาติที่เรียกว่า **นาโตรน** (natron) เป็นเวลาหลายสัปดาห์ เพื่อดูดซับความชื้นทั้งหมดออกจากร่าง หลังจากนั้นจะนำผ้ามาพันรอบร่างกายจนกระทั่งกลายเป็นมัมมี่สมบูรณ์
- การจัดพิธีศพ
พิธีศพของคนอียิปต์โบราณมักมีความพิถีพิถันและเป็นทางการ โดยเริ่มจากขบวนศพที่นำโดยนักบวช การเคลื่อนศพจากบ้านไปยังสุสานมีการทำพิธีบูชาเทพเจ้าโดยเฉพาะเทพเจ้า **อนูบิส** (Anubis)
ซึ่งเป็นเทพเจ้าแห่งการฝังศพและมัมมี่ เมื่อขบวนศพมาถึงสุสาน จะมีพิธีเรียกว่า **”การเปิดปาก”** (Opening of the Mouth) เพื่อเปิดช่องปากของผู้ตาย ซึ่งเชื่อว่าจะช่วยให้ผู้ตายสามารถหายใจและพูดในชีวิตหลังความตายได้
- สุสานและหลุมฝังศพ
การจัดสร้างสุสานของคนอียิปต์โบราณยังเป็นส่วนสำคัญของวัฒนธรรมศพ การก่อสร้างสุสานนั้นขึ้นอยู่กับฐานะและสถานะทางสังคมของผู้ตาย สุสานที่มีชื่อเสียงมากที่สุดคือ **พีระมิด** (Pyramids)
ซึ่งเป็นที่ฝังศพของฟาโรห์ สุสานเหล่านี้ถูกสร้างขึ้นอย่างยิ่งใหญ่และวิจิตร เพื่อเป็นสัญลักษณ์ของพลังอำนาจและความเป็นนิรันดร์ของฟาโรห์
โดยภายในสุสานมีห้องต่าง ๆ ที่บรรจุข้าวของเครื่องใช้ อาหาร และของมีค่ามากมาย ซึ่งเชื่อว่าจะเป็นสิ่งจำเป็นในชีวิตหลังความตาย นอกจากนี้ยังมีรูปปั้นและจิตรกรรมที่แสดงถึงความสำเร็จและชีวิตของผู้ตาย
- การตัดสินหลังความตาย
คนอียิปต์โบราณเชื่อว่าหลังจากผู้ตายไปถึงโลกหลังความตาย เขาจะต้องเผชิญหน้ากับการพิพากษาต่อหน้าเทพเจ้า **โอซิริส** (Osiris) การพิพากษานี้จะเรียกว่า **พิธีชั่งน้ำหนักหัวใจ** (Weighing of the Heart)
โดยหัวใจของผู้ตายจะถูกชั่งเทียบกับขนนก ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ของความยุติธรรมและคุณธรรม หากหัวใจของผู้ตายเบากว่าขนนก เขาจะได้เข้าสู่ดินแดนแห่งชีวิตนิรันดร์ หากหัวใจหนักกว่าจะถูกทำลายโดยสัตว์ประหลาด และผู้ตายจะสูญเสียชีวิตนิรันดร์
โดยสรุป เครื่องช่วยฟังเล็กจิ๋ว ประเพณีและวัฒนธรรมการศพของคนอียิปต์โบราณเป็นส่วนสำคัญของความเชื่อเรื่องชีวิตหลังความตาย กระบวนการมัมมี่และพิธีศพแสดงถึงความเชื่อในความยั่งยืนของชีวิต และความสำคัญของการเตรียมตัวสำหรับชีวิตนิรันดร์